Ακούμια (5)
Θέματα Τουριστικού ενδιαφέροντος
Τριόπετρα (ανατολική και δυτική) Μία από τις ομορφότερες παραλίες στην Ελλάδα που απλώνεται σε έκσταση από τον Άγιο Παύλο έως την παραλία των Λιγκρών στα Κεραμέ.
Είναι επισκέψιμη είτε μέσα από τα Ακούμια είτε από την μεριά του Αγίου Παύλου και των Κεραμέ, με δρόμο ασφαλτοστρωμένο ικανοποιητικά βατό.
Είναι μια παρθένα παραλία με αρκετές φυσικές ομορφιές, με τους ελαιώνες να φτάνουν μέχρι τη θάλασσα και να δένουν αρμονικά το τοπίο με τους πρόποδες του Σιδέρωτα.
Ένα από ιδανικότερα μέρη στην Ελλάδα για υποβρύχιο ψάρεμα λόγω ιδανικού βυθού που διαθέτει και τα άφθονα ψάρια του Λυβικού πελάγους, που φημίζονται για την γεύση τους.
Η περιοχή της Τριόπετρας είναι διάσπαρτη από αγροικίες από τα παλαιότερα χρόνια όπου οι κάτοικοι του χωριού εργαζόταν στη γιαλιά για να μην αναγκάζονται να επιστρέφουν το βράδυ στα Ακούμια. Είχαν από μία και πολλές φορές από δύο αγροικίες, τις οποίες τώρα επισκευάζουν και δημιουργούν όμορφες παραθεριστικές κατοικίες που σε πολλά σημεία της περιοχής δημιουργούν ακόμα και οικισμούς, όπως η Παναγία, ο Βρουλές, τα Λιτινιανά.
Στην ανατολική πλευρά της μικρής παραλίας εκβάλει ο Ακουμιανός ποταμός (Στόμιο) που χωρίζει την Τριόπετρα από την παραλία του Αγίου Παύλου στα Σακτούρια, είναι μια μαγευτική τοποθεσία που είναι επισκέψιμη όλο το χρόνο λόγω των ιδιαίτερων κλιματικών συνθηκών (δεν πέφτει σχεδόν ποτέ κάτω από τους 15 βαθμούς η θερμοκρασία). Στην παραλία της Τριόπετρας ο επισκέπτης μπορεί να φιλοξενηθεί σε ενοικιαζόμενα δωμάτια και να γευτεί ντόπιες μαγειρικές και ψάρια.
Επίσης υπάρχει εργαστήρι κατασκευής ταπισερί από την Αργυρή Αστρινάκη τηλέφωνο: 2832061376 στη μαγευτική τοποθεσία Χτιστό πάνω από την Τριόπετρα όπου με το εξαίρετο ταλέντο, τη φαντασία και τις καλλιτεχνικές ανησυχίες η Αργυρή κατασκευάζει έργα τέχνης για λίγους. Επίσης από αυτή την μαγευτική τοποθεσία μπορεί να θαυμάσει το απέραντο γαλάζιο από την παραλία του Πρέβελη και τη Γαύδο έως τα Παξιμάδια και τον Άγιο Παύλο.
Ι. Ν. Κοίμησης της Θεοτόκου είναι ο πολιούχος άγιος του χωριού, ο μεγαλύτερος και πιο επιβλητικός ναός στην εμφάνιση. Στο σημείο αυτό υπήρχε μια μικρή εκκλησία, την οποία γκρέμισαν το 1900 και άρχισαν να χτίζουν αυτή που υπάρχει σήμερα. τελείωσε το 1912 για το κτίσιμο της χρειάστηκαν 12 καμίνια ασβέστης, δούλεψαν πολλοί ντόπιοι μάστορες, ενώ το πάχος των τοίχων είναι 2,30μ. περίπου.
Είναι αγιογραφημένη στο εσωτερικό της, το τέμπλο είναι ξυλόγλυπτο και πάρα πολύ ωραίο, κατασκευάστηκε με κυπαρίσσια από του Πρέβελη από τον Τουρκοκρήτα γλύπτη Ιμπραήμ κατά έτη 1917-1918.Στην είσοδο της εκκλησίας υψώνεται το μεγαλοπρεπές καμπαναριό του χωριού το οποίο έχει ύψος 18,5 μ. και κατασκευάστηκε το 1946 από το φημισμένο εργολάβο Μάρκο Σκοτιδάκη με την προσωπική βοήθεια όλων των κατοίκων του χωριού.
Εορτάζει στις 15 Αυγούστου και είναι το παραδοσιακό πανηγύρι του χωριού που συγκεντρώνει πλήθος κόσμου κάθε χρόνο.
Ι. Ν. Μεταμόρφωση του Σωτήρα Χριστού, μικρή εκκλησία Βυζαντινής εποχής η παλαιότερη του χωριού χρονολογείται από το 13ο αιώνα έχει συντηρηθεί και αναστηλωθεί από την αρχαιολογική υπηρεσία και είναι προστατευόμενο μνημείο, είναι σκοτεινή και πιο χαμηλή από το έδαφος σαν κατακόμβη. Ολόκληρη η εσωτερική της επιφάνεια καλύπτεται από τοιχογραφίες μισοκατεστραμμένες από τους Τούρκους, λέγεται ότι κάποτε έτρεχε αγίασμα από τις τοιχογραφίες.
Εορτάζει στις 6 Αυγούστου και θεωρείται ένα από τα καλύτερα πανηγύρια του χωριού.
Στην περιοχή της Τριόπετρας και στους πρόποδες του Σιδέρωτα είναι σκαρφαλωμένο σε μια μαγευτική χαράδρα το μοναστήρι του Αγίου Ονουφρίου, δεξιά και αριστερά υψώνονται πάρα πολλοί ψηλοί βράχοι κομμένοι κάθετα και από τη βάση τους τρέχει καθαρό δροσερό νερό.
Το όλο τοπίο παρουσιάζει μια άγρια μεγαλοπρέπεια, η οποία υποβάλει τον επισκέπτη και η ψυχή του ανεβαίνει προς τα ύψη. Στο ίσωμα που είναι η εκκλησία υπάρχουν ερειπωμένα κελιά που μαρτυρούν ότι ασκήτεψαν ασκητές.
Έχει ανακαινιστεί και διαμορφωθεί πρόσφατα ο περιβάλλων χώρος και στις 12 Ιουνίου γίνεται μεγάλο πανηγύρι.
Οι ασκητές του Αγίου Ονουφρίου είναι ο άγιος Γέροντας (το όνομα του ήταν Γεράσιμος και η καταγωγή του ήταν από τον Αχλαδέ του δήμου Γεροποτάμου), που ασκήτεψε πριν από το 1868 και οι κάτοικοι των Ακουμίων τον αγάπησαν πάρα πολύ και διηγούνται με μεγάλη ευλάβεια περιστατικά της ζωής του, καθώς τον θεωρούσαν προστάτη της Περιφέρειας.
Επίσης στην Περιοχή Λιτινιανά βρίσκεται το μοναστήρι της Αγίας Άννας που ιδρύθηκε το 1913 περίπου από τον μοναχό Γενάδιο με καταγωγή από τα Ακτούντα το οποίο έγινε τόπος προσκυνήματος για την γύρω περιοχή για να πάρουν την συμβουλή και να δεχτούν την ευλογία του μοναχού.
Επίσης υπάρχουν η εκκλησίες του προφήτη Ηλία πάνω από την παραλία, η εκκλησία του Αγίου Γεράσιμου λίγο πιο κάτω από τον άγιο Ονούφριο, η εκκλησία της Παναγίας στην ομώνυμη τοποθεσία και οι άγιοι Απόστολοι στην ομώνυμη τοποθεσία.
Ι.Μ. Αγίου Αντωνίου (Κατεβατή), βρίσκεται στην τοποθεσία <<Κατεβατή>> και απέχει περίπου έξι χιλιόμετρα, από τ΄ Ακούμια, είναι πάρα πολύ ωραίο και περιποιημένο μοναστήρι.
Εκεί ασκήτεψε επί περίπου 50χρόνια ο πατήρ Θεοδόσιος ο οποίος ανέπτυξε μεγάλη δράση ως μοναχός προσευχόμενος και διδάσκων συνεχώς, ως ανακαινιστής και συντηρητής του μοναστηριού. Ο πατήρ Θεοδόσιος δημιούργησε με εξαντλητική προσπάθεια μια αληθινή όαση με τρεις μικρούς ναούς αφιερωμένους στην Παναγία, τον άγιο Αντώνιο και τον άγιο Νεκτάριο. Εορτάζει στις 17 Ιανουαρίου και έχει επισκέπτες από πολλά μέρη της Κρήτης.
{highslide type="img" url="lampis/dd/akoumia-vrisses/akoumia01.jpg" captionText="Ακούμια - Πανοραμική Άποψη" display=none} 
{/highslide} Τ' Ακούμια και οι Βρύσες, βρίσκονται στην ΝΑ πλευρά του Νομού Ρεθύμνης περίπου στο μέσον του δήμου Λάμπης.
Είναι χτισμένα σε υψόμετρο 530 περίπου μέτρων από τη θάλασσα .στους βόρειους πρόποδες του όρους Σιδέρωτα στο νοτιοανατολικό άκρο κοιλάδας , η οποία σχηματίζεται μεταξύ των βουνών Κέδρος και Σιδέρωτας και διαρρέεται από τον Ακουμιανό ποταμό.
Τα γεωγραφικά όρια του δ.δ. Ακουμίων ορίζονται κυρίως από τον Ακουμιανό ποταμό , Βόρεια και Ανατολικά , Νότια από το Λυβικό πέλαγος με την παραλία της Τριόπετρας και δυτικά συνορεύει με τα Δ.Δ. Αρδάκτου και Κεντροχωρίου.
Τ΄ Ακούμια και οι Βρύσες είναι κτισμένα αμφιθεατρικά στους πρόποδες του Σιδέρωτα με καταπληκτική θέα βόρεια προς το Κέδρος δυτικά στη κοιλάδα του Κισσού και ανατολικά έως το Αμάρι την .
Από τα Ακούμια περνά ο κύριος οδικός άξονας που συνδέει το νομό Ρεθύμνης με το νομό Ηρακλείου , την πόλη του Ρεθύμνου με την Αγία Γαλήνη και την Μεσσαρά.
Ο χώρος της πλατείας που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού διαμορφώθηκε για πρώτη φορά το 1850 και μετά από πολλές τροποποιήσεις το 1969 έγινα εκσκαφές για το νερό της πηγής της βρύσης και η πλατεία διαμορφώθηκε όπως είναι σήμερα.
Ο πλάτανος στην μέση της πλατείας χρονολογείται περίπου 200 χρονών, κάτω από την περιζήτητη σκιά του τα καλοκαίρια γίνονται ατελείωτες συζητήσεις, παρέες και πανηγύρια.
Η πηγή της βρύσης του πλατάνου είναι μπροστά από το καμπαναριό της εκκλησίας και είναι αναβάλουσα. Είχαν βάλει πιθάρια και στη συνέχεια το νερό έτρεχε σε κουτσουνάρες στη βόρεια πλευρά της πλατείας και έπεφτε σε πέτρινες γούρνες και πλυσταριά. Η βρύση αυτή εξυπηρετούσε το χωριό περίπου 200 χρόνια.
Το 1936 χτίστηκε ένα καινούργιο μεγάλο κτίριο βορειότερα της παλιά βρύσης με δύο γούρνες αριστερά του δρόμου εκτός κτιρίου και ένα ντουλαπάκι με τάσι, για να εξυπηρετούνται οι περαστικοί με νερό. Μέσα στο κτίριο έτρεχαν άλλες κουτσουνάρες σε μια άλλη γούρνα και δέκα πλυσταριά περίπου για να πένονται τα ρούχα από τις γυναίκες του χωριού. Το 1969 γκρέμισαν το κτίριο αυτό, απαλλοτρίωσαν τα γύρω οικόπεδα και η βρύση πήγε στη θέση που είναι σήμερα.
Η πηγή Αγιασμάτσι βρίσκεται στη δυτική πλευρά του χωριού και εξυπηρετούσε παλιότερα τους κατοίκους που έμεναν προς αυτή τη πλευρά. Είχε τα χαρακτηριστικά των βρυσών της εποχής με γούρνες και πλυσταριά και πρόσφατα άρχισε η ανάδειξη και συντήρηση της.
Άλλες Εκκλησίες που υπάρχουν μέσα στο χωριό είναι:
- Άγιος Ιωάννης (29 Αυγούστου)- Άγιος Γεώργιος (3 Νοεμβρίου με το έθιμο της ευλογίας των κρασιών)
- Αγία Μαρίνα (17 Ιουλίου)
- Άγιος Νικόλαος (6 Δεκεμβρίου)
- Αγία Τριάδα (Αγίου Πνεύματος)
- Αγία Παρασκευή (26 Ιουλίου)
- Παναγία Κερά (Τρίτη του Πάσχα)
Πλατεία Βρυσών, ένα από τα ομορφότερα σημεία λόγω της δροσιάς των νερών και των δένδρων, σημείο συνάντησης όλων των κατοίκων του χωριού και φημισμένο το πανηγύρι του Αγίου Στεφάνου (2 Αυγούστου) που συγκεντρώνει πολλούς μερακλήδες από τη γύρω περιοχή.
Σιδέρωτας – Αιολικό Πάρκο – εκκλησία ΑνάληψηςΕίναι το βουνό που δεσπόζει πάνω από τα Ακούμια και τις Βρύσες, απέναντι στο Κέδρος με υψόμετρο περίπου 1200 μέτρα και αρκετά εύκολη πρόσβαση σε σύγκριση με το Κέδρος, διατηρούνται υπολείμματα από μητάτα και μαντριά επίσης μικρό οροπέδιο στην κορφή του με καταπληκτική θέα είτε προς το νότο στην Τριόπετρα είτε ανατολικά και δυτικά, από τη Μεσσαρά έως το Ρέθυμνο επίσης έχει διαμορφωθεί από ιδιώτες χώρος για απογείωση αιωροπτεριστών (παραπέντε).
Στην κορφή επίσης θα κατασκευαστεί από τη ΔΕΗ το πρώτο Αιολικό πάρκο στο Νομό δυναμικότητας περίπου 10 MW και θα αποτελεί την πρώτη μονάδα εναλλακτικής ενέργειας στο τόπο.
Στο ίδιο μέρος πάνω σε ένα θεόρατο βράχο βρίσκεται εκκλησία της Ανάληψης που ανακαινίστηκε το 1998 με δωρεές και προσωπική εργασία των κατοίκων και στην γιορτή της Ανάληψης γίνεται κάθε χρόνο πανηγύρι με πολλούς επισκέπτες.
Δραστηριότητες
Στα Ακούμια και στις Βρύσες υπάρχουν αρκετά παραδοσιακά καφενεία αλλά και ταβέρνες όπου ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει ντόπια προϊόντα παράλληλα με την παραδοσιακή φιλοξενία των κατοίκων.
Υπάρχει κοινοτικό ιατρείο που το επισκέπτεται αγροτικός γιατρός από το Κ.Υ. Σπηλίου, νηπιαγωγείο και γίνεται προσπάθεια να λειτουργήσει σύντομα στο χώρο του παλιού δημοτικού σχολείου στ΄ Ακούμια γηροκομείο.
Υπάρχει επίσης εργαστήριο παρασκευής πίτας με διάφορες πίτες από μυζήθρα τυρί και χόρτα.
Φούρνος με όλα τα προϊόντα. Μίνι Μάρκετ, Ξυλουργεία , Βενζινάδικο.
Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι στ΄ Ακούμια και τις Βρύσες είναι περίπου 450 και ασχολούνται κυρίως με την ελαιοκομία,την κτηνοτροφία, αλλά και με το τουρισμό.
Ενθαρρυντικό σημείο είναι οι αναπαλαιώσεις και συντηρήσεις παλαιών σπιτιών , οι κατασκευές νέων σπιτιών και η διαμονή αρκετών νέων και η δραστηριοποίηση τους στο τόπο.
Οι κάτοικοι προσπαθούν να συντηρήσουν τις παραδόσεις και τα έθιμα του των χωριών συμμετέχουν και δραστηριοποιούνται μέσα από τους δύο συλλόγους των χωριών και ειδικά τα καλοκαίρια είναι φημισμένα τα πανηγύρια και οι παρέες που δημιουργούνται στις πλατείες των δύο χωριών.
Η χρονολογία ιδρύσεως του οικισμού είναι άγνωστη και πολύ δύσκολο να καθοριστεί.
Σύμφωνα με την παράδοση ο οικισμός ιδρύθηκε στην ακμή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας γύρω στο έτος 1000 μ.Χ..
Υπάρχει πιθανότητα να ιδρύθηκε τα χρόνια που ο στρατηγός και κατόπιν αυτοκράτορας του Βυζαντίου Νικηφόρος Φωκάς ελευθέρωσε τη Κρήτη από τους Άραβες 912-969 μ.Χ. και εγκατάστησε στη Κρήτη πολλές Βυζαντινές οικογένειες, για πυκνώσει ο χριστιανικός πληθυσμός.
Προς την άποψη αυτή συγκλίνουν και διασωθείσες βυζαντινές τοιχογραφίες στον αρχαιότερο ναό του οικισμού, της μεταμόρφωσης του Σωτήρα.
Ο Ν. Παπαδάκης, βυζαντινολόγος και πρύτανης του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του οποίου η καταγωγή ήταν από τις Βρύσες τις τοποθετεί χρονολογικά γύρω 10ο ή 11ο μ.Χ. αιώνα.
Ως προς την ονομασία του χωριού, ο προαναφερθείς επιστήμονας διατύπωσε την άποψη ότι η λέξη Ακουμιανός προήλθε κατά παραφθορά από τη γνωστή βυζαντινή οικογένεια των Κομνηνών, κλάδος της οποίας μεταφέρθηκε στην Κρήτη την εποχή του Νικηφόρου Φωκά.
Ο τόπος, δηλαδή, που εγκαταστάθηκε ο Κομνηνός και αργότερα ο Κουμνιανός ονομάστηκε Κούμια.
Υποστήριξε δε ο Ν. Παπαδάκης ότι το όνομα του ιδρυτή του χωριού είναι γραμμένο στις τοιχογραφίες της μεταμόρφωσης του Σωτήρα και ότι, σύμφωνα με την επιγραφή αυτή, ο ιδρυτής, γόνος οικογένειας Κομνηνών, λεγόταν Κουμής.
Μια άλλη εκδοχή, λιγότερο επικρατούσα, λέει ότι ονομάστηκε το χωριό έτσι από τους πολλούς κούμους (μικρά σπιτάκια), μέσα στα οποία έβαζαν τα ζώα τους για να τα προστατεύσουν.
Υπάρχει και σήμερα μια τοποθεσία στο βουνό Σιδέρωτας, που λέγεται Κούμοι.
Οποιαδήποτε εκδοχή κι αν δεχτούμε, στην αρχή η ονομασία του χωριού ήταν Κούμια, αλλά η ονομασία Ακούμια προήλθε από τη φράση στα Κούμια που σταδιακά έγινε στ΄ Ακούμια.
Σύμφωνα με στοιχεία από το έργο του Στέργιου Σπανάκη (Πόλεις και χωριά της Κρήτης, σελ. 427), στο χωριό Κούμια υπήρχε διώροφος πύργος με μεγάλα παράθυρα τουρκικής κατασκευής.
Το 1577 τα Κούμια με τις Βρύσες είχαν 464 κατοίκους στην Τούρκικη απογραφή του 1659, είχαν 95 σπίτια, στην Αιγυπτιακή απογραφή του 1834 λανθασμένα γράφεται Ακούμια. Στην απογραφή του 1881γράφεται Κούμια στον Δήμο Αγίου Πνεύματος με 660 χριστιανούς κατοίκους, το 1900 είναι στον ίδιο Δήμο με 810 κατοίκους, το 1920 γράφεται Ακούμια ως έδρα ομώνυμου Αγροτικού δήμου με 711 κατοίκους.
Το 1925 αναγνωρίστηκε κοινότητα με έδρα τα Ακούμια και οικισμούς Βρύσες και Πλατανές. Αργότερα ο Πλατανές εντάχτηκε στην κοινότητα Κεδροχωρίου.
Μέχρι το έτος 1925 τα Ακούμια υπαγόταν στον Δήμο Αγίου Πνεύματος, του οποίου η έδρα ήταν το χωριό Άρδακτος, επειδή βρισκόταν στο κέντρο των 11 χωριών του Δήμου.
Ο Δήμαρχος όμως ήταν σχεδόν πάντα Ακουμιανός, γιατί τα Ακούμια ήταν ο μεγαλύτερος οικισμός του Δήμου, ο δήμος ονομαζόταν έτσι από τη γνωστή μονή του Αγίου Πνεύματος που βρίσκεται κοντά στο χωριό Κισσός, και εκεί λειτουργούσε το <<Ελληνικό Σχολείο >> του Δήμου.
Πριν από μερικά χρόνια το χωριό αποτελούσε μια κοινότητα με τον οικισμό των Βρυσών που βρίσκεται σε απόσταση 500μ. περίπου (κάτοικοι 129 απογραφή 2001) και τον οικισμό της Τριόπετρας στην περιοχή της Γιαλιάς και σε απόσταση 8 χιλιομέτρων περίπου (κάτοικοι 81 απογραφή 2001, αναγνωρίστηκε οικισμός με την υπ΄αριθ.3/1993 απόφαση κοινοτικού συμβουλίου και ΦΕΚ 882/6-12-1993 τεύχος Β΄). Μετά την ίδρυση των μεγάλων Δήμων με το <<σχέδιο Καποδίστριας>> όλη η κοινότητα υπάγεται στον Δήμο Λάμπης με έδρα το Σπήλι.