Δημοτική ενότητα ΦΟΙΝΙΚΑ (10)
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Σελλιών περιλαμβάνει τους οικισμούς: Σελλια, Πλακιάς, Σούδα Είναι το μεγαλύτερο Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου μας με 613 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Τα Σελλιά είναι ένα γραφικό χωριό που βρίσκεται σε θαυμάσια θέση, στην νότια πλαγιά της κορυφής Ξύλης (υψ 829μ) με θέα προς το Λιβυκό Πέλαγος. Το χωριό ονομάστηκε Σελλιά γιατί είναι κτισμένο πάνω σε δύο φυσικούς αυχένες βουνού. Το φαράγγι του Κοτσιφού αποτελεί την είσοδο προς τα Σελλιά και ονομάστηκε έτσι γιατί τα κοτσύφια έκαναν τις φωλιές τους μέσα στα βράχια.
Ο Άγιος Βασίλειος είναι δημοτικό διαμέρισμα με πληθυσμό 130 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Ο Αγ Βασίλειος είναι σε υψόμετρο 310μ και απέχει 23χλ από το Ρέθυμνο. Από το Ρέθυμνο ακολουθούμε την διαδρομή προς Σπήλι και όταν φθάσουμε στην Μπαλέ ακολουθούμε τον πρώτο δρόμο δεξιά ο οποίος μας οδηγεί στο χωριό.
Οι Τούρκοι το ονόμαζαν «Νευς Άγιος Βασίλειος» γιατί αποτελούσε τότε το κέντρο της επαρχίας και ήθελαν να το διακρίνουν από την ομώνυμη κυρίως επαρχία. Λέγεται ότι το όνομά του το πήρε από την ομώνυμη παλιά εκκλησία του χωριού. Λέγεται επίσης ότι εκεί υπήρχε παλιό βυζαντινό φρούριο με το όνομα Κάτω Σύβριτος, του οποίου η θέση δεν έχει προσδιοριστεί. Από το χωριό αυτό πήρε το όνομά και η Επαρχία Αγίου Βασιλείου.
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Αγ Ιωάννη περιλαμβάνει τους οικισμούς: Αγ. Ιωάννης, Καλή Συκιά, Κάνεβος
Έχει 334 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Βρίσκεται σε υψόμετρο 460μ το συναντάμε λίγο μετά το χωρίο των Αγκουσελιανων και πριν το φαράγγι του Κοτσιφού. Λέγεται και Αι Γιάννης Καμένος διότι μία βοσκοπούλα κάθε βράδυ έβλεπε σε μια ερημιά να βγαίνει μία φωτεινή φλόγα από ένα βάτο την οποία έδειχνε στους άλλους μα αυτοί δεν έβλεπαν τίποτα. Πεισμάτωσαν «οι μη βλέποντες» και έβαλαν φωτιά στο βάλτο, ξαφνικά η φωτιά έσβησε και ένα αποκαΐδι λαμποκοπούσε στην στάχτη και είδαν έκπληκτοι πως ήταν ένα μικρό ξύλινο εικόνισμα του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου και είχε καεί στην μία του γωνία, έτσι στην περιοχή που βρέθηκε το εικόνισμα χτίστηκε το χωριό.
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Αγκουσελιανών περιλαμβάνει τους οικισμούς: Αγκουσελιανά, Παλαιόλουτρα
Τα Αγκουσελιανά πήραν το όνομά τους από ένα κάτοικό που ήρθε επί Τουρκοκρατίας από το χωριό Κουσέ Μεσαράς, (Κουσελιανός - Αγκουσελιανός - Αγκουσελιανά). Βρίσκεται 24χμ. νότια του Ρεθύμνου και σε υψόμετρο 350μ. Είναι χτισμένο σε μια μικρή πεδιάδα που ενώνεται με τον κάμπο της Κοξαρές. Στα βόρεια υψώνεται ο λόφος Κεφάλα και στα νότια βλέπουμε τα Ατσιπαδιανά βουνά. Τα εδάφη είναι αργιλώδη, αμμώδη και σε πολλά μέρη φαίνονται κάρβουνα και τύρφη. Η εκμετάλλευση των άφθονων νερών της πηγής του Τιμίου Σταυρού έλυσαν το πρόβλημα της ύδρευσης του χωριού, ενώ έδωσε ώθηση στις αγροτικές καλλιέργειες. Παράγονται λάδι, κηπευτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, αφού οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Παράλληλα λειτουργούν δυο μεγάλες σύγχρονες μονάδες τυροκομίας και ελαιουργίας. Τα Αγκουσελιανά μαζί με τα Παλαιόλουτρα σύμφωνα με την απογραφή του 2001 έχουν 330 κατοίκους.Το χωριό κατοικείται από πολύ παλιά, αφού στην περιοχή υπάρχουν τεκμήρια ζωής πολλών αιώνων. Η περιοχή του χωριού είναι γεμάτη από θραύσματα κεράτων που ανήκουν σε κερατοστεγείς τάφους και αγγεία ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής.
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Ασωμάτου περιλαμβάνει τους οικισμούς: Ασώματος, Κάτω Μονή Πρέβελη, Πίσω Μονή Πρέβελη. Έχει 207 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Βρίσκεται δυτικά της εξόδου του Κουρταλιώτικου φαραγγιού προς το Λυβικό πέλαγος σε υψόμετρο 230μ.
Το όνομα Ασώματος θεωρείται ότι προέρχεται από τον παλιό ναό των Αγίων Ασωμάτων. Από το χωριό η θέα είναι μοναδική, βλέπουμε έναν απέραντο ελαιώνα με μικρές ελιές αποτέλεσμα του ευρύτατου προγράμματος αναδασμού της γης και της άρδευσης.
Αξιόλογο είναι το Ιδιωτικό Λαογραφικό Παπαγεωργουλάκειο Μουσείο που στηρίζεται στον κόπο και στην αγάπη του Παπά Μιχάλη για τον τόπο του. Στο μουσείο σας περιμένει μια πλούσια συλλογή από αντικείμενα της καθημερινής ζωής, έπιπλα και εργαλεία που καθρεπτίζουν την κρητική παράδοση. Αντικείμενα από την εκκλησία, ιστορικά κειμήλια από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, των δύο παγκοσμίων πολέμων και των μετέπειτα πολιτικών γεγονότων δίνουν μια ιδέα από την ιστορία της Κρήτης. Η συλλογή που ο παπα-Μιχάλης κατόρθωσε να φτιάξει μαζεύοντας με μεράκι το κάθε της κομμάτι εδώ και 60 χρόνια, βρίσκεται στο πανέμορφο παλιό σπίτι του, που και αυτό αποτελεί ένα αναπόσπαστο μέρος της συλλογής, στον Ασώματο.
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Κοξαρέ περιλαμβάνει τους οικισμούς:Κοξαρέ, Ατσιπάδες, Κατσογρίδα, Παλέ. Έχει 401 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Το όνομά του προέρχεται από τον πρώτο οικιστή της Κόξαρη, γόνο Βυζαντινής οικογένειας. Οι πρώτες μαρτυρίες για κατοίκηση στην ευρύτερη περιοχή ανάγονται στα μεσομινωικά χρόνια: στα όρη της Κουρούπας σε υψόμετρο 735μ. εντοπίστηκε και ανασκάφηκε από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή το 1989 Μινωικό Ιερό Κορυφής. Πρόκειται για αίθριο ιερό, αγροτικού χαρακτήρα που καλύπτει έκταση περίπου 200τμ. Εκτείνεται σε δύο άνδηρα που ορίζονται από φυσικούς βράχους, οι οποίοι αποτελούν τον «Περίβολο» του Ιερού. Το σημαντικότερο μνημείο της βυζαντινής περιόδου είναι η εκκλησία του Αγ Γεωργίου στη θέση Φατρελιανά ο οποίος χρονολογείται τον 15ο αιώνα. Διασώζεται το όνομα του Κτήτωρα Θεοδοσίου Σαγκαμά ενώ στο εσωτερικό του ναού διακρίνονται οι τοιχογραφίες με θέματα την Κοίμηση της Θεοτόκου, τον Αγ Γεώργιο, τον Ευαγγελισμό, την Φιλοξενία του Αβραάμ, την ανάσταση του Λαζάρου, την Μεταμόρφωση και άλλες.
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Λευκογείων περιλαμβάνει τους οικισμούς:Λευκόγεια, Αμμούδι, Γιαννιού και Σχοινάρια. Έχει 369 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Τα Λευκόγεια πήραν το ονομασία τους, άλλοι λένε από το λευκό χώμα τον άσπρουγα «Λευκή Γή», άλλοι λένε από τα πολλά λευκά λουλούδια που βγαίνουν στο λιβάδι και το χωράφι του σχολείου και άλλοι από τα χωράφια της Λευκής της τότε Λευκογιανής νύφης των Παλαιολόγων που της τα παραχώρησε ο Γενίτσαρος Βείσης-Ξύγκης, «Λευκής Γαία» Παράδοση αναφέρει πως οικιστής του χωριού ήταν ο Αχιλλέας Τζες εξόριστος από την Κων/πολη, του οποίου η γυναίκα ήταν της οικογένειας των Παλαιολόγων, αργότερα εγκαταστάθηκαν και κάτοικοι της Γαύδου.
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Μαριού περιλαμβάνει τους οικισμούς: Μαριού και Παλαιά Ταβέρνα. Έχει 289 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001 και σε υψόμετρο 220μ.
Σύμφωνα με την παράδοση η ονομασία του χωριού προέρχεται από το όνομα μιας βοσκοπούλας που ζούσε κάποτε στο μέρος εκείνο και ονομαζόταν Μαριώ. Η καταγωγή της ήταν από τα Σφακιά. Η Μαριώ είχε πολλούς αδερφούς που ήταν βοσκοί και κάθε τόσο έλεγαν να πάμε να δούμε την Μαριώ και έτσι με τον καιρό ο τόπος που ζούσε η βοσκοπούλα ονομάστηκε Μαριού.
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Μύρθιου περιλαμβάνει τους οικισμούς: Μύρθιος, Καλυψώ, Κάμπος, Κόκκινα Χωράφια, Πλακιάς, Φοίνιξ.
Η Μύρθιος απέχει 36 χλ από το Ρέθυμνο και έχει ωραία θέα προς τον όρμο του Πλακιά και το Λιβυκό πέλαγος. Είναι γενέτηρα του μεγάλου γλωσολόγου Γεωργίου Χατζηδάκη. Είναι το δεύτερο σε μέγεθος Δημοτικό Διαμέρισμα με 536 κάτοικους σύμφωνα με την απογραφή του 2001 και χαρακτηρισμένος ως παραδοσιακός οικισμός. Σύμφωνα με την παράδοση η ονομασία του χωριού προέρχεται από την λέξη μυρτιά επειδή κάποτε στο κέντρο του χωριού υπήρχε μία μεγάλη μυτριά η οποία σήμερα δεν υπάρχει. Οι κάτοικοι του χωριού δεν είναι όλοι γνήσιοι Κρήτες. Πολλοί ήρθαν κυρίως από την Ελλάδα, αλλά υπάρχουν και άποικοι από τα Σφακιά και άλλα μέρη της Κρήτης. Στο χωριό ήρθαν και κατοίκησαν και κουρσάροι.
Το Δημοτικό Διαμέρισμα Ροδακίνου περιλαμβάνει τους οικισμούς:Άνω Ροδάκινο, Κάτω Ροδάκινο, Κόρακας, Πολύριζο και έχει 428 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Το Ροδάκινο είναι ένα χωριό που βρίσκεται 47 km νοτιοδυτικά από την πόλη του Ρεθύμνου, δυτικά από το χωριό Σελλιά και είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε δύο υψώματα. Η ονομασία του χωριού οφείλεται, όπως πιστεύουν μερικοί, σε μια ροδακινιά που είχε φυτρώσει στην περιοχή και επιδή ήταν τόσο ξερός τόπος η ύπαρξη κάποιου δέντρου εθεωρείτο μεγάλο γεγονός. Άλλοι πάλι λένε πως ονομάστηκε έτσι γιατί ο ορίζοντας, όπως φαίνεται από τα χωριά αυτά έχει σχήμα ροδακίνου. Υπάρχουν και μερικοί που υποστηρίζουν πως δόθηκε αυτή η ονομασία στα χωριά γιατί οι άνθρωποι είναι ροδοκόκκινοι από τον ήλιο. Μια άλλη άποψη υποστηρίζει ότι επειδή τα δύο χωριά, Άνω και Κάτω, χωρίζονται από ένα φαράγγι από το όποίο περνούσε ένας ξεροπόταμος και το φαράγγι αυτό ονομαζόταν Ρίκινθος κατ΄ επέκταση το Ρίκινθος έγινε Ροδάκινο.